Скоро можеме да кажеме дека виното и лозарството се стари колку и човекот.
Лозата е „дрво на животот“, „божествено дрво“ или „рајско дрво на животот“.
Грозјето е благородник меѓу овошјето.
Виното се смета за најблагороден пијалок што го користи човекот.
Виното е „божествена капка“, „пијалок на боговите“, „пијалок над пијалоци“, „божествен нектар“, „џентлменски пијалок“, т.е „пијалок од божествено потекло“.
Loversубителите на вино се енофили или wineубители на вино.
Верувањето дека виното има моќ да го возвиши човекот привлече филозофи, поети и воини.
Постои изрека дека „лозата е мајка на виното, земјата татко и климата неговата судбина“.
Климент Александриски пишува: „Кога велам лоза, мислам алегорично на Господ, преку одгледување, што е труд на разумот, бидејќи сокот што тече во лозата е светлина на Духот“.
Во многу антички легенди и митови, лозата е израз на бесмртност и вечна младост, додека виното се сметаше за олицетворение на светлината, мудроста и духовната чистота.
Виното се третира истовремено како храна, лекови и пијалоци.
Плутарх вели: „Виното е најкорисно од сите пијалоци, највкусно од сите лекови и најпријатно од сите намирници“.
Се верува дека боговите ги научиле луѓето на правење вино;
Озирис Египќаните, Амон Либијците, Дионис Грците и Бахус Римјаните.
Според грчката митологија, Дионис открил вино на ридот Ниса, поради што и денес се слави најмногу.
Додека пловел, тој ја зел лозата со себе, го поучувал населението за лозарство и го ширел култот на виното.
Лозата беше десеттото дрво во светата година на дрвјата, што одговараше на месец септември, времето на празниците на виното.
Меѓу античките Грци, Дионис бил пријател на музите, богот на виното и лозарството.
Според Плутарх, Дионис „не е само бог на растенијата, винова лоза, вино и овошје“, туку и „оној што шири радост во изобилство“, а Хесиод ќе рече дека тој е „генијалец со сок и младост, бог на ослободувањето, изобилството и напредокот“.
Другото, киничкото училиште, е познато по Антистен и Диоген.
Тие се залагаа за едноставен и оскуден – аскетски живот.
Нивното учење се заснова на минимизирање на потребите.
Диоген е главно познат по тоа што спие во буре (секако празно).
Оттука, и графитите: „Диоген прв прдна во када“.
Тој рече дека на судбината и се спротивставува храброста, законот – природата и страста – разумот.
Кога, додека се сончал на Кронион, Александар му пришол и му рекол: „Побарај што сакаш!“
– Диоген рече: „Тргни се од Сонцето!“.
Исто така е познато дека во текот на денот палеше свеќи и рече: „Барам маж!“
Изборот на вистински вина (како и вистинските жени) со чувство за сопствен вкус е само по себе задоволство.
Кардиналот Ришелје, склон да ужива, убаво го рече тоа: „Кој не пие вино со оброк, се лишува од задоволство.
Кој пие погрешно вино, го расипува задоволството на себе и на другите “.
Секое врвно вино мора да има вински дух (spiritus vini), – специфична карактеристика на виното.
Италијанецот Матиоли, во своите „Разговори“ од 1555 година, напишал:
Шарл Бодлер меѓу другото за виното напиша:„… Длабоки радости на виното, кој не те пробал?
Кој имаше грижа на совест да се смири, да донесе спомен дома, да ја удави болката, да гради кули во воздухот, конечно, сите ви се јавија, мистериозен бог скриен во сокови од винова лоза.
Колку се огромни тие магии на виното, осветлени од внатрешното сонце!
Колку е вистинска и жарна таа друга младост што мажот ја црпи од него!
Но, колку се опасни и страшни неговите громогласни похоти и иритирачка фасцинација.
А сепак, да речеме, во душа и совест, вие судии, законодавци, световни луѓе, сите кои среќата ги прави нежни, на кои богатството им ги прави достапни доблеста и здравјето, да речеме, кој од вас ќе има немилосрдна храброст да осуди човек што пие инспирација? “.
Поетите и филозофите ги пееја најубавите ода и химни за виното, како и за жените.
Веројатно не случајно 14 февруари е истовремено – Ден на лозарите – Свети Трифин и Денот на в Valentубените – Свети Валентин.
Да се сака вино и да се сака со вино е најубавата работа, исто како што сакањето и сакањето значи да се чувствува сонцето од двете страни.
Д-р Славиша Орловиќ
